Uważamy go za coś złego, bo towarzyszy przy każdym wybuchu złości, prowadzi do niepohamowanej agresji, a nawet przemocy. W następstwie, gniew ma bardzo negatywne skutki. Ale nie musi tak być. Gniew, jak każde inne uczucie, może być całkowicie neutralny – ani dobry, ani zły. Co więcej, może być czymś pozytywnym.
Warto sobie uświadomić, że gniew nie istnieje. On powstaje i może narastać w zależności od naszego nastawienia oraz predyspozycji na odczuwanie i podatność na różne sytuacje. Warto też zwrócić uwagę na fakt, że gniew nie jest wyprowadzeniem z równowagi przez „złośliwość rzeczy martwych”, typu uciekł nam autobus. Występuje wyłącznie w relacjach międzyludzkich.
Gniew jest dla psychiki tym samym, co ból fizyczny dla ciała. To bodziec, sygnał, że dzieje się coś niedobrego. Gdy doznamy uszczerbku na zdrowiu fizycznym, potrzebujemy pomocy lekarskiej lub co najmniej „opatrzenia” rany. Tak samo rzecz się ma z gniewem. Wymaga leczenia, aby faza, w którą wejdzie, nie była negatywnym następstwem dla naszej psychiki. Dlatego w tym momencie pojawia się cierpliwość. To kraniec wachlarza uczuć. Na jednym krańcu jest gniew, a na drugim właśnie cierpliwość. Jeśli wykażemy się mądrością, cierpliwością, a także postawimy na niezbędny dialog, wtedy gniew może okazać się czymś dobrym. Swoistym oczyszczeniem duszy. Wyrażanie emocjonalnego gniewu może być czasem wręcz potrzebne, zwłaszcza wobec tych, którzy poważnie krzywdzą innych ludzi czy samych siebie i którzy nie reagują na słuszne upomnienia ani na żadne rzeczowe argumenty. Szczególnie ważne jest to wtedy, gdy gniew dotyczy osób nam bliskich. Nasze niezadowolenie będzie dla nich jedną z wielu lub jedyną formą motywowania ich do zmiany postępowania. Ta wiedza przydaje się w relacji rodzic – dziecko, partner – partnerka.
Gniew trzeba uzewnętrzniać, w przeciwnym razie sami siebie narażamy na poważne konsekwencje. Tłumienie gniewu rodzi spustoszenie w naszej psychice, powoduje rozliczne problemy psychosomatyczne, a także przyczynia się do chorób nowotworowych, depresji. Często zachowania destrukcyjne, których doświadczyliśmy w przeszłości, mogą mieć konsekwencje w przyszłości. Jeśli przez dłuższy czas będziemy tłumić w sobie gniew, potem staniemy się wybuchowi, agresywni, nasze zachowanie, sposób bycia będą odstraszały otoczenie. Nikt nie będzie chciał przebywać z osobą, po której nie wie, czego może się spodziewać. Szczególnie narażone są dzieci alkoholików, które w dzieciństwie musiały być dorosłymi, a ich elementarne potrzeby nie były zaspokajane. Dlatego w dorosłym życiu, gdy nie mogą wyegzekwować, czego pragną, wybuchają niepohamowanym gniewem.
Okazuje się, że gniew jest nieodzownym elementem naszego życia. Dlatego polska Fundacja Ochrony Zdrowia Psychicznego podaje go jako główny czynnik problemów psychicznych oraz psychiatrycznych. Według statystyk, aż co trzecia osoba, na 2000 badanych, boryka się z problemem niepohamowanej złości. Dlatego, jak wspomnieliśmy wcześniej, gdy nadchodzi gniew, podejdźmy do niego na chłodno. Postawmy na dialog. Warto na koniec przypomnieć, że gniew jest jedyną słuszną reakcją w sytuacjach, które tego typu zachowań wymagają.
Borys Rząsa